DOOR RECENTELIJK ONDERZOEK IS GEBLEKEN DAT EEN AANTAL FEITEN OVER DE FAM ADDINGA, DIE EERDER VOOR WAAR WERDEN AANGENOMEN, NIET BLIJKEN TE KLOPPEN. WAT NIETS AFDOET AAN HET ONTSTAAN VAN DE WESTERWOLDERS EN DE AANLEIDING DAARVAN; NAMELIJK DE MOORD OP EGGE ADDINGA IN 1475.
Beknopte geschiedenis.
Neolithicum (4500-2100 v Chr)
Eerste boeren
Trechterbekercultuur
Enkelgrafcultuur
Klokbekercultuur
Bronstijd (2100-700 v Chr)
Grote grafheuvels
IJzertijd (700-200 v Chr)
Urnen en celtic fields
500 v Chr: omsloten door veen
834 n Chr: Corvey krijgt veel bezittingen
875-876: oudste vermelding naam westerwolde
1316: bisschop van munster erkend als Landsheer
1391: moord op Egge Addinga I
1465: stichting Kruisherenklooster
1475: moord op Egge Addinga II
De landstreek, waarvandaan wij in 1475 zijn gevlucht, heet Westerwolde. Westerwolde is de streek van het beekdallandschap tussen Ruiten A, Mussel A en Westerwoldse A, en heeft verscheidene natuurlijke grenzen. Ten oosten grenst het aan het grote laagveengebied het Bourtanger Moor, tot ver in Duitsland. Ten westen grenst het aan het hoogveengebied tot aan de Hondsrug en in het noorden grenst het aan de streken Oldambt en Reiderland.
De streek Oldambt, met als belangrijkste plaats Winschoten, heeft als oostgrens de rivier De Tjamme. Aan de overkant van deze grens begint het gewest Reiderland. Reiderland ligt voor een deel in Ost-Friesland en is onderdeel van het grote rijk van Karel de Grote. Hier liggen een aantal wierdedorpen en een groot aantal kloosters zoals Palmaer, Heiligerlee, Reide, Wymeer en Jemmingen. Ook dit is een duidelijke grens, omdat het gebied regelmatig overstroomt.
De naam Westerwolde komt als Westerwalde voor het eerst voor in 900 samen met Uneswido (Onstwedde) in geschriften van de abdij van Werden. De Westerwolders zijn Saksen. In 1150 waren er in het gebied 5 kerspelen: Sellingen, Vlagtwedde, Onstwedde, Wedde en Vriescheloo.
Daarnaast zijn er een aantal kleinere gehuchten als Smeerling, Wessinghuizen, Ellersinghuizen, Wollinghuizen. Laude.
De streek Westerwolde wijkt af van de rest van Groningen omdat het klooster van Corvey veel landerijen in Westerwolde in bezit heeft, en het gebied zodoende kerkelijk valt onder Osnabrück.
De bevolking is dus vrij geïsoleerd. Ten zuiden is er een doorgang bij Roswinkel en in het noorden een doorgang via de Pekel A. De eerste gegevens over de bevolkingsaantallen komen voor op de hoendergeldlijsten. Dit hoendergeld is een vorm van belasting aan de bisschop van Münster, in ruil voor bescherming door de bisschop.
Westerwolde is een agrarisch en zelfvoorzienend gebied met een eigen rechtspraak volgens het Landrecht van 1472. In dit Landrecht worden rechten en plichten van de inwoners vastgelegd. Een belangrijk deel ervan handelt over de rechtspraak. Deze is in handen van een gekozen richter en gezworenen. Deze richter wordt voor een jaar gekozen uit de eigenerfde boeren.
Onder invloed van kloosters is een deel van de Westerwolders katholiek. Er wordt begraven in kerken en grafheuvels. Heidenen worden apart begraven.
Om te begrijpen waarom wij in 1475 vluchten uit Westerwolde, moeten we een paar generaties terug.
De bisschop van Münster was leenheer (toezichthouder) over Westerwolde, voor keizer Karel de Grote.
In 1316 sloten de Westerwolders (geheel vrijwillig en zonder dwang van buitenaf) een overeenkomst met de bisschop, waarbij de laatste Heer van Westerwolde werd. Er werd hoendergeldbelasting afgesproken, waarbij ieder huis dat een schoorsteen had, voor Sint Michäel (29 sept), een hoen zou geven. De Westerwolders zegden hierbij toe :xx het helpen van de bisschop
xx geen versterkingen zonder toestemming te bouwen
de bisschop beloofde:
xx de belastingen niet te verhogen
xx regels en gewoonten te respecteren
xx geen invloed op de rechtspraak uit te oefenen
Addinga , hoofdelingenfamilie– de wapenfeiten
Familie heeft connecties met het klooster van Corvey en het gericht van Winschoten.
ADDE (1350)
xx familiebezit Reiderland verloren bij overstroming 1361
xx toestemming van Münster voor het bouwen van een
steenhuis in Wedde, toren met losse muur . (1360/1370)
EGGE I (1365/1391)
xx drukt zijn stempel op bestuur en rechtspraak
xx heeft lak aan t westerwolds landrecht
xx verplaatst de rechtspraak van vlagtwedde naar het Huis te
Wedde
xx wordt vermoord bij Wessinghuizen
Haije I (tot 1443)
xx is nog minderjarig als zijn vader sterft
xx slot Farmsum (voogd van Haije) wordt bestormd
xx Haije wordt gevangen gezet in de strijd tussen de
Schieringers en de Vetkopers
xx rechtspraak komt terug bij de meente en de gezworenen
EGGE II (1425/1475)
xx sluit overeenkomst met aardsvijand Groningen om de stra-
tegische ligging van Westerwolde
xx geschil met Westerwolders over het recht van de hoofdeling
met bemoeienis bij uitoefenen van de rechtspraak,
hoofdeling moet geen richter gaan benoemen
xx borg in Wedde was eigendom van Addinga en geen leen-
goed van Corveij en wordt eigendom van Münster.
Egge wordt ambtsman
xx verstandhouding met Addinga wordt erger en Egge wordt
tussen de bruggen van de borg doodgeslagen (1475)
Ubbo Emmius schrijft: de moord op Egge is niet te rechtvaardigen, wel te begrijpen.
De wandaden van Egge II die aanleiding zijn voor een groep van Westerwolders om te vluchten:
EGGE II:
Verplaatst het gericht van vlagtwedde naar Wedde (herhaalde poging)
Heeft geen respect voor de vonnissen
Verhoogt de boetes
Eigent zich deel van geldstraffen toe
Verandert oude regels
Laat tol heffen
Ontneemt Westerwolders hun visrechten
Laat boeren hun land onderlopen
Steelt vee en goed
Gooit inwoners in de kerkers van de borg
Dringt huizen binnen, rolt inboedels
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
Alles wat hierna gebeurt behoort niet meer tot onze geschiedenis, maar tot onze toekomst